Πάρα πολλοί ασθενείς μου, παραπονιούνται ότι στην εργασία τους και γενικά στην ζωή τους, αντιμετωπίζουν ανεπιθύμητες καταστάσεις και άγχος, εξαιτίας της αναποτελεσματικής επικοινωνίας με συναδέλφους και γενικά με ανθρώπους στον κοινωνικό τους περίγυρο. Το ίδιο αντιμετώπιζα και εγώ η ίδια, στα νοσοκομεία που εργάστηκα, μέχρι που ανακάλυψα και εφάρμοσα τους κανόνες της αποτελεσματικής επικοινωνίας.
Θυμάμαι ακόμα μερικές από τις εκφράσεις που άκουγα:
- Γιατί δεν πήρα αντίγραφο;
- Γιατί δεν με καλέσατε στην σύσκεψη;
- Γιατί το πρόβλημα εμφανίζεται πολλές φορές;
- Ποιος το ενέκρινε;
- Γιατί αγοράζουμε από αυτόν τον προμηθευτή;
- Ποιος το έλεγξε αυτό;
- Δεν είναι δική μου ευθύνη.
- Ποιος είσαι εσύ; Από πού ξεφύτρωσες;
- Είσαι σίγουρη/ος ότι έγινε ο έλεγχος;
- Ποιος του είπε να ενεργήσει έτσι;
- Γιατί δεν πήρατε μεγαλύτερο δείγμα;
- Μα πάντα έτσι το έκανα!
- Εμείς δεν έχουμε παράπονα από τους πελάτες μας!
Αυτές και άλλες πολλές εκφράσεις, τις έχουμε ακούσει και τις έχουμε πει όλοι μας και είναι αποτέλεσμα της αναποτελεσματικής επικοινωνίας, που συχνά επικρατεί και μας οδηγεί σε αυτές τις ανεπιθύμητες καταστάσεις και γενικά σε στρεσογόνες συνθήκες εργασίας. Το αποτέλεσμα είναι η απώλεια της σωστής συνεργασίας μεταξύ των συνεργατών και των ομάδων, την πτώση της απόδοσης του προσωπικού και τελικά στην παροχή κακών υπηρεσιών. Όλες αυτές οι ανεπιθύμητες καταστάσεις που αντιμετωπίζουμε και απορρέουν από την αναποτελεσματική επικοινωνία, προκαλούν ψυχική καταπόνηση, ανησυχία, δυσάρεστα συναισθήματα, στρες, ανασφάλεια, υλικές φθορές και ατυχήματα.
Από σήμερα θέτουμε στόχο, να βελτιστοποιήσουμε τη ψυχική μας υγεία, την πρόληψη και την ασφάλεια στην εργασία μας, εφαρμόζοντας τους κανόνες της αποτελεσματικής επικοινωνίας, που είναι η αναγκαία και η ικανή συνθήκη για την σωστή συνεργασία με τους συναδέλφους μας, τους φίλους μας και για την επίτευξη των στόχων μας ως άτομα ή ως ομάδα στην εργασία μας.
Ο σημαντικότερος παράγοντας για την δημιουργία πνεύματος συνεργασίας σε μια ομάδα εργαζόμενων, είναι η αποτελεσματική επικοινωνία μεταξύ τους. Η αποτελεσματική επικοινωνία είναι ένα από τα κυρίαρχα στοιχεία υψηλής απόδοσης στην δουλειά, ιδιαίτερα όταν οι εργασίες εκτελούνται από ομάδες εργαζόμενων και γενικότερα για όσους εργάζονται στον δημόσιο τομέα.
Με τον όρο αποτελεσματική επικοινωνία, εννοούμε την γνήσια επικοινωνία που στηρίζεται στην καλή πρόθεση εκείνων που επιχειρούν να επικοινωνήσουν και υπερβαίνει τους ψυχρούς κανόνες των τεχνοκρατικών εγχειριδίων περί επικοινωνίας και των επιτηδευμένων τρόπων που έχουμε υιοθετήσει και εφαρμόζουμε στις καθημερινές μας προσπάθειες επικοινωνίας, χωρίς φανερά και ουσιαστικά αποτελέσματα.
ΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΕΙΝΑΙ:
1. Πριν από κάθε προσπάθεια για επικοινωνία αναρωτηθείτε:
- «θέλω να επικοινωνήσω ή να νικήσω;»
- «θέλω να επικοινωνήσω ή να ασκήσω κριτική;»
- «θέλω να επικοινωνήσω ή να κυριαρχήσω;»
- «θέλω να επικοινωνήσω ή να παίξω παιγνίδια σε βάρος του άλλου;»
Αν η πρόθεσή σας ταυτίζετε με κάποια ή κάποιες από τις παραπάνω ενέργειες, τότε είναι σίγουρο ότι η απόπειρα επικοινωνίας θα καταλήξει σε εμφανή ή αφανή σύγκρουση, με ότι αυτό συνεπάγεται για την ατομική και συλλογική απόδοση της ομάδας αλλά και των διαπροσωπικών σχέσεων στον χώρο εργασίας. Επομένως όταν οι άλλοι σας «αντιστέκονται» και δεν σας καταλαβαίνουν ελέγξτε ξανά την πρόθεσή σας.
2. Προσπαθήστε να είστε συγκεκριμένοι και σαφείς. Αποφύγετε τις αοριστίες, τις γενικότητες και τις δεοντολογίες. Θυμηθείτε ότι θέλετε να εκφράσετε αυτό που εσείς σκέπτεστε, πιστεύετε και αισθάνεστε, δηλαδή την δική σας άποψη. Επομένως σεβαστείτε την μοναδικότητα σας, αλλά και την μοναδικότητα του άλλου.
3. Κατά την διάρκεια της επικοινωνίας, δώστε μεγάλη προσοχή στα συναισθήματα που νιώθετε εκείνη την στιγμή. Αν κάποιο συναίσθημα σας εμποδίζει να επικοινωνήσετε, μιλήστε με ειλικρίνεια γι’ αυτό, με τον άλλο ή τους άλλους, επειδή μόνο τότε η επικοινωνία είναι αληθινή και συμβάλει στην επίτευξη των στόχων της ομάδας.
4. Το μόνο αποτέλεσμα που έχει η κριτική, η ηθικολογία και το κήρυγμα είναι να «κλείσουν οι πόρτες» και να μεταβάλλουν την επικοινωνία σε απλό διάλογο. Όλοι έχουμε τις κρυφές μας ενοχές και ανασφάλειες και κανείς δεν χρειάζεται περισσότερους κριτές ή δικαστές. Κανείς δεν γίνεται καλύτερος νιώθοντας χειρότερα με τον εαυτό του.
5. Μη διστάζετε να επαινείται τον άλλον όταν το αξίζει. Δεν είναι μόνο θέμα μεγαλοψυχίας αλλά έχει και πρακτικά αποτελέσματα.
6. Όταν οι άλλοι δείχνουν να μη μας καταλαβαίνουν ή να μην μας παίρνουν στα σοβαρά, ας αναρωτηθούμε μήπως αυτό που εκφράζουμε ή ο τρόπος που το εκφράζουμε, δεν είναι πραγματικά αυτό που εννοούμε, δηλαδή όπως ακριβώς το έχουμε στο μυαλό μας.
7. Ακούστε με προσοχή τον άλλον, γιατί αυτό είναι η μισή τέχνη μιας αποτελεσματικής επικοινωνίας. Μην διακόπτετε, μη σπεύδετε να συμπληρώσετε τις προτάσεις του με δικές σας εκφράσεις.
8. Σε περίπτωση που το μήνυμα που λαμβάνετε από τον συνομιλητή σας είναι ασαφές ή διφορούμενο, επανάλαβέ το και ρώτησέ τον αν το ερμηνεύσατε σωστά. Έτσι όχι μόνο αποφεύγονται οι παρανοήσεις αλλά επιπλέον εκφράζετε το ενδιαφέρον σας για την άποψη του άλλου.
9. Η γνήσια και ειλικρινής επικοινωνία, είναι αδύνατη όταν διακατέχεστε από στιγμιαίο ή συσσωρευμένο θυμό. Η μόνη λύση στο πρόβλημα είναι, να μιλήσετε στον άλλον για τις αιτίες του θυμού σας και να προσπαθήσετε μαζί του να τις απαλείψετε.
10. Ξεκαθαρίστε μέσα σας ποια είναι τα όρια σας και πληροφορείστε τους άλλους γι’ αυτά. Η προσπάθεια να είμαστε πάντα καλοί, συμπαθητικοί, εξυπηρετικοί και ευγενείς, επιτρέπει στους άλλους να παραβιάζουν το όριά μας, με αποτέλεσμα να καταπιεζόμαστε σιωπηλά ως «μάρτυρες» ή απροειδοποίητα κάποιες στιγμές να ξεσπάμε με, καταστροφικές συνέπειες.
11. Αποφεύγετε τις ερωτήσεις που αρχίζουν με «γιατί;» επειδή επιδρούν αρνητικά στην επικοινωνία. Αυτή η μικρή ερωτηματική λέξη κρύβει για τους περισσότερους ανθρώπους έμμεση κατηγορία και ασυνείδητα ο άλλος λαμβάνει αμυντική στάση. Η ρίζα αυτής της αντίδρασης, αγγίζει τις αναμνήσεις στις ερωτήσεις της παιδικής μας ηλικίας. «Γιατί δεν ακούς;», «Γιατί δεν διάβασες;», «Γιατί λερώθηκες;» που στην πραγματικότητα δεν περίμεναν μια απάντηση αλλά ήταν απλά κατηγορίες. Αντικαταστήστε το «γιατί;» με το «πώς» ή με το «τι σε κάνει να….».
12. Αποφύγετε όσο είναι δυνατόν τις ερωτήσεις που περιέχουν δικές σας θέσεις, επειδή θεωρούνται από τον άλλον παγιδευτικές ερωτήσεις και τον θέτουν σε αμυντική θέση. Δηλώστε καθαρά και χωρίς περιστροφές την δική σας θέση.
Ελπίζω όλα τα παραπάνω, που αφορούν την αποτελεσματική επικοινωνία, να σας βοηθήσουν να επικοινωνείτε καλύτερα και ουσιαστικότερα με όλους εκείνους που αγαπάτε και συνεργάζεστε. Αν όλα αυτά επιθυμείται να τα μεταφέρεται στον χώρο της δουλειάς σας ή στους φίλους σας στο διαδίκτυο, δεν έχω αντίρρηση αρκεί να μνημονεύσετε την πηγή.
Καλό Καλοκαίρι και να είστε όλοι καλά. Η καλή επικοινωνία αποτρέπει το στρες και δημιουργεί καλή ποιότητα στις σχέσεις μας και στην ζωή μας.
Θέλετε να διαβάζετε πρώτοι τα πρωτότυπα άρθρα που δημοσιεύω στον ιστότοπό μου; Αν ναι, δεν έχετε παρά να κάνετε Like στη σελίδα μου στο Facebook.