Η κατάθλιψη αποτελεί μια από τις συχνότερες ψυχικές παθήσεις. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προβλέπει ότι η κατάθλιψη θα αποτελεί το μεγαλύτερο πρόβλημα υγείας στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Θα προσβάλει το 25% του πληθυσμού και θα αποτελεί δεύτερη αιτία θανάτου και ανικανότητας. Ένας στους οκτώ άνδρες και μία στις τέσσερις γυναίκες μπορεί να εμφανίσουν κατάθλιψη κατά την διάρκεια της ζωής τους.
Η κατάθλιψη είναι θεραπεύσιμη, όμως το 50% των καταθλιπτικών δεν υποβάλετε σε θεραπεία γιατί δεν έχουν διάγνωση της κατάστασής τους. Η κατάθλιψη δεν έχει μια συγκεκριμένη αιτιολογία και συχνά οφείλεται στη αλληλεπίδραση διάφορων βιολογικών ψυχολογικών και κοινωνικών παραγόντων όπως το άγχος και το στρες. Καθημερινά χρησιμοποιούμε την λέξη κατάθλιψη με διάφορες έννοιες.
Ο καθένας μπορεί να αισθανθεί λυπημένος ή κακόκεφος (μελαγχολικός) σε δύσκολες καταστάσεις. Αυτό όμως δεν είναι κατάθλιψη. Οι άνθρωποι σε δύσκολες καταστάσεις μπορεί να έχουν μια βραχυπρόθεσμη καταθλιπτική διάθεση όπως μετά από απώλεια ή θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου, μετά από μία στρεσογόνο κατάσταση ή μετά από κάποιο νόσημα.
Μπορούν όμως να την αντιμετωπίσουν και να επανέλθουν σύντομα χωρίς θεραπεία. (Πως λειτουργεί αυτός ο μηχανισμός αντιμετώπισης, φαίνεται σχηματικά στον πίνακα που έχω αναρτήσει στην «Κατανόηση και Αντιμετώπιση του Άγχους, Α μέρος»).
Α. Η «ΜΕΙΖΟΝ ΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗ»
Η «μείζον καταθλιπτική συνδρομή», επηρεάζει την ικανότητα ενός ατόμου να εκτελέσει την εργασία του ή ν’ ανταποκρίνεται στις προσωπικές του σχέσεις. Η «μείζον καταθλιπτική συνδρομή», εκδηλώνεται με ένα μείζον καταθλιπτικό επεισόδιο, το οποίο χαρακτηρίζεται από πέντε (5) τουλάχιστον από τα παρακάτω συμπτώματα σε διάρκεια δύο εβδομάδων.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
- Καταθλιπτική διάθεση στη μεγαλύτερη διάρκεια της ημέρας
- Σημαντική ελάττωση του ενδιαφέροντος ή της ευχαρίστησης (αδημονία) για όλες ή σχεδόν όλες τις δραστηριότητες στην μεγαλύτερη διάρκεια της ημέρας
- Σημαντική απώλεια ή αύξηση βάρους χωρίς περιορισμό της τροφής ή ελάττωση ή αύξηση της όρεξης
- Αϋπνία, συχνά πρωινή, πρώιμη αφύπνιση ή υπερυπνία
- Ψυχοκινητική διέγερση ή επιβράδυνση
- Κόπωση ή έλλειψη ενεργητικότητας
- Αίσθημα ματαιότητας ή υπερβολής ή αδικαιολόγητης ενοχής
- Μείωση της ικανότητας σκέψης ή συγκέντρωσης ή αναποφασιστικότητα σχεδόν κάθε μέρα
- Επαναλαμβανόμενες σκέψεις θανάτου, επαναλαμβανόμενος αυτοκτονικός ιδεασμός ή απόπειρα αυτοκτονίας ή συγκεκριμένο σχέδιο αυτοκτονίας.
Τα συμπτώματα αυτά δεν πρέπει να οφείλονται σε πένθος από την απώλεια αγαπημένου προσώπου και να παραμένουν για περισσότερο από δύο (2) μήνες. Η «μείζον καταθλιπτική συνδρομή» είναι μια συνήθης αλλά σοβαρή ασθένεια και συχνά υποτροπιάζει.
Β. ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ
ΣΤΟ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ
Λύπη, ανησυχία, ενοχή, θυμός, ευερεθιστότητα, απότομη αλλαγή διάθεσης, έλλειψη συναισθηματικής ανταπόκρισης, απώλεια ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης, ανικανότητα, απόγνωση.
ΣΤΗ ΣΚΕΨΗ
Συχνή αυτοκριτική, αυτοενοχές, απαισιοδοξία, εξασθένιση της μνήμης και της συγκέντρωσης, αναποφασιστικότητα και σύγχυση, τάση να θεωρούν ότι τους βλέπουν αρνητικά οι άλλοι, σκέψεις θανάτου και αυτοκτονίας.
ΣΤΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ
Περίοδοι έντονου κλάματος ή και ανικανότητα κλάματος, απομάκρυνση από τους άλλους, ανησυχία, παραμέληση ευθυνών, απώλεια ενδιαφέροντος για την προσωπική εμφάνιση, απώλεια κινήτρου.
ΣΩΜΑΤΙΚΑ
Χρόνια κόπωση, έλλειψη ενέργειας, υπερβολικός ή ελάχιστος χρόνος ύπνου, ψυχογενής βουλιμία ή απώλεια όρεξης, δυσκοιλιότητα, αύξηση ή απώλεια βάρους, ανώμαλος εμμηνορρυσιακός κύκλος, απώλεια σεξουαλικής επιθυμίας, ανεξήγητοι πόνοι.
Γ. ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ
- Μειωμένη παραγωγικότητα
- Ηθικά προβλήματα
- Έλλειψη συνεργασίας
- Προβλήματα ασφάλειας, ατυχήματα
- Συστηματική αποχή από την εργασία
- Συχνά παράπονα για κόπωση όλη την ώρα
- Καταγγελίες ανεξήγητων πόνων
- Κατάχρηση αλκοόλ ή άλλων ουσιών και φαρμάκων.
Δ. ΠΙΘΑΝΕΣ ΑΙΤΙΕΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ
- Αγχωτικές και ανεξέλεγκτες καταστάσεις
- Έκθεση σε αγχωτικά γεγονότα της ζωής. Οι μεμονωμένοι παράγοντες άγχους αλληλεπιδρούν συχνά, με συνέπεια μια πρόσθετη επίδραση. (Αυτοί οι παράγοντες αναφέρονται στην ανάρτηση(Κατανόηση και αντιμετώπιση του άγχους).
- Διαρκές άγχος
- Ασθένεια απειλητική για την ζωή, χρόνια ή συνδεδεμένη με πόνο.
- Πρόσφατος τοκετός
- Μερικές ιατρικές καταστάσεις
- Παρενέργειες μερικών φαρμάκων
- Άγχος για την ύπαρξη άλλης ψυχικής ασθένειας
- Προεμμηνορρυσιακές αλλαγές των επιπέδων των ορμονών
- Έλλειψη έκθεσης στο φως της ημέρας το χειμώνα
- Οικογενειακό ιστορικό με κατάθλιψη μέλους της οικογένειας’
- Υπαρξη προηγούμενου επεισοδίου κατάθλιψης
- Άτομα με ευαίσθητη συναισθηματική προσωπικότητα
- Δύσκολη παιδική ηλικία
- Κατάχρηση φαρμάκων και ουσιών, ειδικά οινοπνεύματος και ηρεμιστικών
- Διαταραχές των χημικών νευροδιαβιβαστών
Η κατάθλιψη έχει άμεση σχέση με το άγχος, για το οποίο ήδη σας έχω ενημερώσει στο αντίστοιχο θέμα περί άγχους. Μη διστάζετε να επικοινωνήσετε μαζί μου, για βοήθεια και υποστήριξη, σε περίπτωση που κάτι από όλα όσα έχω αναφέρει παραπάνω σας ταλαιπωρεί ή σας βασανίζει.
Διαβάστε εδώ τη συνέχεια του άρθρου Περί Κατάθλιψης (Β μέρος)